اسپرینکلر

امروزه اسپرینکلر آتش نشانی، از جمله مهم‌ترین سیستم اطفا حریق است که به صورت خودکار عمل می کند. این سیستم با نام نازل نیز شناخته می‌شود که حساس‌ترین قسمت این قطعه است. اسپرینکلر با بهره گیری از سیستم اطفاء حریق آبی، باعث خاموش شدن حریق خواهد شد. در ادامه به بررسی کامل اسپرینکلر آتش نشانی خواهیم پرداخت.

اسپرینکلر آتش نشانی چیست؟

اسپرینکلر آتش نشانی یا سیستم پاشش آب، جهت کاهش آتش سوزی یا کنترل آن به کار می‌رود. وقتی که آتش نشان‌ها توان کافی جهت تامین جریان آب مناسب برای اطفاء آتش سوزی را ندارند، از این سیستم بهره می‌برند. این دستگاه قبل از دخالت دستی اطفاء آتش، سرعت گرما را در آتش کاهش داده و آن را خاموش یا کم می‌کند.

اسپرینکلر یک آب‌پاشی است که در ساختمان به سیستم لوله کشی آب شهری متصل می‌شود. هر آب‌پاشی نیز با یک اتصال دو طرفه فلزی با آلیاژ آتش‌زا یا یک حباب حساس به گرما از جنس شیشه بسته می‌شود تا بتواند جریان آب را تنظیم کند. این حباب شیشه‌ای که با نام لنز نگهدارنده جریان آب شناخته می‌شود، پشت لوله قرار دارد که عملکردش مانند پلاگین است. بنابراین تا وقتی که دمای اطراف محیط پاشش آب مساوی با دمای تعیین شده حباب برسد از جریان آب جلوگیری می‌کند. در این دستگاه هر اسپرینکلر به صورت جداگانه وقتی کار می‌کند که به درجه دمای مشخص شده برسد. در نتیجه اسپرینکلرها در کنار حریق کار می‌کنند و عموما همان منطقه‌ای که دچار حریق شده را خاموش خواهد کرد. با این وجود فشار آب بالاتر از منطقه منشا حریق نخواهد رفت و این باعث کاهش آسیب‌های آن به ساختمان خواهد شد.

انواع سیستم اسپرینکلر

سیستم اسپرینکلر در اشکال متنوعی با کاربردهای مختلفی موجود است که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم:

اسپرینکلر پوشش گسترده

نسبت به اسپرینکلر معمولی، گستره بیشتری را پوشش می‌دهد و در دو مدل استاندارد و واکنش سریع وجود دارد. همچنین جهت محافظت از محیط‌های وسیع مانند سوله‌ها و انبارها به کار می‌رود.

اسپرینکلر واکنش سریع پوشش گسترده

جهت محافظت از محیط‌هایی که در معرض حریق مانند انبارهای مواد شیمیایی هستند، استفاده می‌شود و در حین حریق سریعا فعال شده و آب را روی آتش می‌پاشد.

اسپرینکلر باز

فاقد دریچه بوده و کاربرد آن در سیستم سیلابی است. در حین حریق در سیستم سیلابی، همه آب لوله‌ها را همزمان خالی کرده و نقطه آتش گرفته را زیر آب فرو می‌برد.

اسپرینکلر واکنش سریع زود اطفاء کننده

مناسب محیط‌های در معرض بالای آتش سوزی مانند اتاق‌های سرور است و در حین حریق سریعا فعال شده و آب را روی آتش می‌پاشد. در نتیجه تا حد زیادی از بروز خسارت جلوگیری می‌کند.

اسپرینکلر مسکونی

از منازل مسکونی محافظت کرده و مدل آن آویزان پایین زن است.

اسپرینکلر قدیمی

با مدل جدید از لحاظ عملکرد و طراحی فرق دارد و از مدل آویزان پایین زن است. جهت فعال شدن، از حباب شیشه‌ای بهره می‌برد و هم اکنون به سبب راندمان کم و وجود نشتی در آن کاربردی ندارد.

انواع اسپرینکلر آتش نشانی

سیستم اسپرینکلر ‌تر

در نوع ‌تر، آب تا پشت اسپرینکلرها با فشار بالا قرار دارد و در حین آتش سوزی و بالا رفتن دمای حباب شیشه ای، باعث شکسته شدن دهانه اسپرینکلر خواهد شد. در نتیجه با باز شدن اسپرینکلر، آب خارج می‌شود.

سیستم اسپرینکلر خشک

کاربرد نوع خشک در هوای فشار بالای داخل لوله‌ها است. وقتی که اسپرینکلر روشن می‌شود هوای تحت فشار زیاد، خارج خواهد شد و کم شدن فشار داخل لوله سبب باز شدن شیر دستگاه و وارد شدن آب به سیستم لوله کشی و در نهایت خارج شدن آب در دستگاه اسپرینکلر می‌شود. سیستم خشک بر خلاف نوع ‌تر دارای سرعت کمتری است. وقتی که در نوع خشک فشار آب کاهش پیدا می‌کند می‌بایست پمپ کمکی و کلید خودکار به کار گرفته شوند.

سیستم اسپرینکلر سیلابی

در نوع سیلابی تمام اسپرینکلرها از مدل باز هستند و در پشت شیر کنترل اتوماتیک، آب نگهداری می‌شود. سیستم ارسال یا اعلام سیگنال، در حین آتش سوزی، سبب باز شدن شیر کنترل خواهد شد که در نهایت آب به سیستم می‌رسد و از همه اسپرینکلرها خارج می‌شود. در این مدل آب با سرعت بالایی تخلیه خواهد شد.

سیستم اسپرینکلر پیش عملگر

حین آتش سوزی، وقتی سیگنال توسط سیستم ارسال می‌شود، شیر کنترل باز شده و آب وارد سیستم خواهد شد. در این دستگاه به صورت مستقیم از دتکتور، سیگنال ارسال نمی‌شود و به وسیله سیستم کنترل مرکزی، اجزای سیستم ارسال حریق فرمان را به شیر کنترل سیستم ارسال می‌کند. اکثرا در نقاطی که ممکن است تاثیر منفی آب روی اجزا را ببینیم از این نوع اسپرینکلر استفاده می‌شود.

اجزای اسپرینکلر

اسپرینکلر از اجزای مختلفی تشکیل شده که این اجزا عبارتند از:

قالب اسپرینکلر

قالب همان بدنه و ساختار اسپرینکلر است که دیگر اجزا روی آن نصب می‌شوند.

اتصال حرارتی

اتصال حرارتی از اتصال زود گداز و دو نوع حباب شیشه‌ای تشکیل شده که به دو شکل کار می‌کند.

• تنظیم جریان آب
• تشخیص آتش

دفلکتور

دفلکتور قطعه‌ای است که تفاوت میان اسپرینکلرها را نشان می‌دهد. عملکرد این قسمت مانند صفحه تغییر دهنده جریان آب است. به این شکل که بعد از تماس جریان آب با دفلکتور، آب تبدیل به قطرات ریز می‌شود. در نتیجه اسپرینکلر بزرگتری، توسط شعاع پوشش ایجاد می‌شود و حرارت بیشتری جذب خواهد شد.

درپوش

به وسیله روزنه‌ای به نام اوریفیس مقدار آب خارج شده از اسپرینکلر تنظیم می‌شود. به این علت که امکان نشت آب از این روزنه وجود دارد، بین سنسور حرارتی و روزنه درپوشی گذاشته شده است و وقتی آب در معرض فشار باشد، درپوش برداشته شده و آب با فشار تخلیه می‌شود.

نحوه کارکرد اسپرینکلر

اسپرینکلر از یک حباب حساس به حرارت از جنس شیشه و یک اتصال دو تکه فلزی که اتصال آن‌ها با آلیاژ قابل ذوب انجام شده، تشکیل شده است. این سیستم جهت بستن جریان آب تا زمان وقوع حریق به کار می‌رود. مراحل عملکرد اسپرینکلر عبارتند از:

• افزایش دما: در حین بروز حریق، حرارت در این سیستم بالا می‌رود.
• شکستن حباب: بالا رفتن حرارت سبب ذوب شدن اتصال فلزی خواهد شد.
• باز شدن شیر: ذوب شدن اتصال، باعث باز شدن شیر اتصال خواهد شد.
• پاشش آب: آب به وسیله نازل اسپرینکلر با فشار روی حریق می‌ریزد.

مزایا و کاربرد استفاده از اسپرینکلر

استفاده از اسپرینکلر با مزایای زیادی همراه است که به ذکر این مزایا می‌پردازیم:

• کاهش سریع آتش: با خارج کردن پرفشار آب، حریق را خاموش می‌کند و مانع از نفوذ آن به نقاط دیگر می‌شود.
• کاهش خسارت: با خاموش کردن آتش، مانع از بروز خسارت مالی و جانی می‌شود.
• ایمنی بیشتر: عملکرد آن به شکل اتوماتیک است و انسان در کار آن دخالتی ندارد.

انواع برندهای اسپرینکلر

اسپرینکلر آتش نشانی در برندهای مختلفی وارد بازار می‌شود که این برندها عبارتند از:

• Fesco فسکو
• Angus انگز
• Doyar دویار
• Rapid Drop رپید دراپ
• KALEN کالن
• HARNESS هارنس
• HE
• آریا

قیمت اسپرینکلر آتش نشانی

قیمت اسپرینکلر آتش نشانی وابسته به فاکتورهای مختلفی است که این فاکتورها عبارتند از:

• نوع اسپرینکلر: اسپرینکلر‌ها در مدل‌های مختلفی موجود هستند که مشخصات و کاربرد هر کدام مختلف است. بنابراین قیمت هر کدام متفاوت خواهد بود.
• برند و کیفیت: این محصول در انواع برندها با کیفیت‌های متنوعی عرضه می‌شود. نوع باکیفیت از برندهای معروف است که مطابق با استانداردهای روز دنیا تولید می‌شود.
• جنس مواد و ساختار: مواد به کار رفته در این سیستم در کیفیت ساختار آن تاثیرگذار هستند. بنابراین نوع درجه یک دوام بالا و قیمت بیشتری دارد.
• توان و ظرفیت: اسپرینکلرهایی که ظرفیت بالایی دارند، از قیمت بیشتری برخوردار هستند.
• نوع ماده خاموش کننده: این دستگاه بسته به مدل پخش کننده مواد خشک، خنک کننده ها، آب، گازهای خاموش کننده و غیره انواع مختلفی دارد که قیمت‌های هر یک متفاوت خواهد بود.